“Tersine mühendislik; bir aygıtın, sistemin ya da objenin çalışmasının, yapısının veya çalışma şeklinin mantık çerçevesinde analiz yapılarak keşfedilme işlemi olduğudur. Makine, yazılım, elektronik komponent gibi parçalara ayrılarak detaylı şekilde analiz edilen çalışma prensiplerini içermektedir.
Tersine mühendislik türleri, bilgisayar destekli tasarım (CAD) zamanla daha popüler hale gelmesi ile ortaya çıkmıştır. Bu süreç sonunda 3D bilgisayar destekli tasarım (CAD), üretim (CAM), mühendislik (CAE) gibi örneklerde tersine mühendislik bir metot haline gelmiştir.
2. Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş döneminde diğer milletlerin teknolojilerini, aletlerini veya bilgilerini kopyalamak için kullanılmaktadır. Günümüzde bu kullanım alanı daha da genişlemiştir ve kapsamında birçok hizmet alanı bulunmaktadır.
Cadem Metrology bu alanda müşterilerine büyük fırsatlar vermektedir. Ölçümü gerçekleştirilmesi istenilen parçaların büyüklüğü uzmanlar tarafından değerlendirilmekte ve firma için en uygun sistem belirlenmektedir. Buna ek olarak Cadem Metrology ücretsiz demo hizmetini de müşterilerine sağlamaktadır.
Tersine Mühendislik Tipleri ve Uygulama Alanları
Günümüzde teknolojinin yoğun şekilde kullanılması ve giderek de yayılması sonucu tersine mühendisliğin kullanım alanları da bu bağlamda yoğunlaşmaktadır. Özellikle bilişim alanında ülkenin teknolojik gelişmesi hedefleniyorsa, tersine mühendislik tiplerinin kullanılması kaçınılmazdır.
- Yazılım
- Yedek Parça
- Parçaların Tamir ve Bakımı
- Hata Analizi
- Parça Geliştirme
- Problemi Tespit Etme ve Çözme
Bu yaygın kullanım alanların yanında tersine mühendisliğin kökeni oldukça eskiye dayanmaktadır. Özellikle savaş döneminde, ülkeler arası teknoloji rekabetinin yoğun olduğu dönemde yaygınlaşan tersine mühendislik, günümüzde etkisini korumaktadır. Tersine mühendislik yazılımları makinelerden askeri teknolojilere, biyolojik ve mimari yapılara kadar birçok alanda kullanılmaktadır.
Adım adım ilerleyecek olursak “Hata analizi” ile başlayalım. Bir araç ya da makine, test sürüşünde sorun çıkarırsa veya istenilen performansı sergileyemiyorsa bir hata var demektir. Tersine mühendislik bu durumda müdahale hata analizi ile gerçekleştirilmektedir. Tasarım dosyaları incelenir ve gerekirse araç ya da makine, sorunun nereden kaynaklandığını tespit etmek adına parçalara ayrılır.
Tersine mühendisliğin diğer bir kullanım alanı da problem tespit etme ve çözme kısmıdır. Özellikle endüstri alanında problemleri bulmakta ve çözmekte kullanılmaktadır. İmalat yerlerinde hatalı veya işlevini tam olarak yerine getiremeyen bir parça nedeni ile istenen performans elde edilemez.
Tersine mühendislikte bu parçanın ne olduğu tespit edilir ve çözümü için gerekli işlem yapılır. Ancak imalat sistemi oldukça fazla makine ve bileşen içerebilir. Bu açıdan problem tespiti zor olabilir. Bu nedenle makine tersine mühendislik yöntemleri ile makine parçalanır ve problem ortaya çıkartılır.
Tersine mühendislikte analiz yapmanın en yaygın alanı yazılım iken en kolay yolu parçalamadır. Bu nedenle yazılım ve parça konularını daha detaylı incelemekte fayda vardır.
Yazılımda Tersine Mühendislik
Yazılımda tersine mühendislik için örnek verecek olursak, mikroişlemci ile birlikte çalışan bir programı başka bir mikroişlemciye adapte etme işlemidir. Bu konuda söz konusu programı çok iyi bilmek gerekir. Ancak bu şekilde bir programın işlevleri anlaşılabilir ve bu şekilde mevcut işlevleri arttırılabilir.
Ayrıca güvenliği uygun şekilde sağlanabilir, hatalar ortaya çıkarsa düzeltilebilir ve belli aralıklarla güncellenebilir. Buna ek olarak virüs bulaşmış bir yazılım ya da sisteme hangi zararlı yazılımın zarar verdiğini tespit etmek için de yine tersine mühendislik araçları kullanılabilir.
Tersine mühendislikte oldukça yoğun olarak kullanılan yazılım, ürünün üç boyutlu tarama sistemi ile sayısallaştırılmasını sağlar. Bu şekilde ürün kopyalanabilir ve geliştirilebilir. Bu açıdan yazılım yöntemi, mühendisler için kılavuz görevi görmektedir.
Yazılım konusunun hassaslığı mühendisler açısından oldukça önemlidir. Cadem Metrology bu konuya oldukça özenle yaklaşmaktadır. Planlanan cihazın kurulumunu ekipçe gerçekleştiren Cadem Metrology, daha sonrasında kullanılacak yazılımların nasıl işlediği hakkında eğitimler sunmaktadır. Buna ek olarak her yıl ücretsiz kullanım sağlanan Free GOM Inspect yazılımının da eğitimini özel olarak düzenlemektedir.
Örnek olarak GOM Inspect Pro’dan bahsedecek olursak 3D verilerin detaylı değerlendirilmesini sağlayan bir yazılımdır. Basit ya da karmaşık ölçümler için kullanılan, parçayı 3D şeklinde tarayan ve kullanıcısına kolaylık, hem zaman açısından hem de maddi açıdan tasarruf sağlayan yazılım türüdür.
GOM Inspect Pro iş sırasında bütün adımları listeleyebilir, mevcut proje hakkında proje şablonları oluşturmanızı sağlayabilir. Bu kolaylıklar sayesinde doğru sonuçları çok kısa sürede elde etmenizi mümkün kılacaktır.
Parça Üretiminde Tersine Mühendislik
Parça üretiminde tersine mühendislik oldukça önemli bir alandır. Çünkü tersine mühendislik alanının temelinde parçalama yatar. Bu parçalama sürecinde elde edilen parçalar değiştirilebilir, geliştirilebilir, kopyalanabilir ve hatta seri üretime kadar gidebilir.
Eski ve büyük makinelerden beklenen performansı vermeleri ve çalışmaya devam etmeleri için bozulan parçaların tespitinin yapılması gerekir. Makine parçalanır ve bozuk parça, yeni yedek parça ile değiştirilerek makine tekrar birleştirilir. Yedek parçanın imalatı üç boyutlu tarayıcılar sayesinde yapılmaktadır.
Dijital olarak kopyalanan bozuk parçanın tamir edilmiş versiyonu üretilir. Yedek parça üretimi yapılırken parçanın boyutu ve işlevine göre işlem, maliyetli olabilir. Ancak bir kez kopyalanan parça tekrar tekrar üretilmek için kullanılabilir.
Parçaların tamir ve bakım konusu, üreticinin bu parçalara yetişememe noktasında ortaya çıkar. Tersine mühendislik yöntemi ile ürünün nasıl çalıştığı ve parçaların işlevi anlaşılır. Bu şekilde tamiri ve bakımı yapılarak, parçanın ve dolayısı ile makinenin ömrü uzatılabilir.
Bakım konusu bu nedenle Cadem Metrology açısından dikkat edilen bir noktadır. Teknik desteği uzman ekip sağlarken aynı zamanda farklı paket seçeneklerine göre yıllık bakım hizmetleri de sunulmaktadır.
Parçaların hata analizi, tamiri ve bakımı yapıldıktan sonra kimi parçaların geliştirilmesi gerekebilir. Parça geliştirme süreci bu noktada başlar. Tersine mühendislik yardımı ile kopyası oluşturulan parçaların üzerinde geliştirme işlemleri, kopyalama sürecinde yapılabilir. Bu yöntemde parçanın boyutu gibi özellikler hakkında geliştirmeler yapılabilir.
Örnek olarak Cadem Metrology’nin GOM Scan 1 ürününü inceleyelim. GOM Scan1, yeni olasılıkların kapısını açma yolunda geliştirilen, GOM ızgara projeksiyon ve mavi ışık teknolojisi kullanılan bir üründür. 3D mesh datalar için ayrıntılı ve doğru bir temel sağlar. Bu doğrultuda tersine mühendislik ya da parça kalite kontrolündeki uygulama konularında vazgeçilmezdir.
Tersine Mühendislik Ne İşe Yarar?
Son olarak tersine mühendislik ne işe yarar sorusuna yanıt vermek gerekirse parça üretimi, kopyalama, iyileştirme ve geliştirme yöntemleri ile faydalı ve ekonomik bir metottur. Maliyet konusu tamamen firmanın tersine mühendisliği ne yönde, hangi amaçla kullanılacağına ve ekonomik durumuna bağlı olarak değişmektedir.
Önceki yazımıza https://www.cademmetrology.com.tr/endustriyel-metroloji-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.